Vegleiartur

Tilbake frå ein tur med mykje leik, humor, song og ablegøyer, ein herlig gjeng å være på tur med! Turen hadde eit sterkt fokus på hygge og det sosialel, med god mat og korte dagsetappar. Den første dagen gjekk vi frå Sogndal sentrum, langs austsida av Barsnesfjorden og opp til den gamle støylen ved Dal. På Dal hadde vi noen samtaler kring val av leirplass og leirliv. Hensikten med dette var å kartlegge gruppas erfaringar, samt reflektere over verdiar, normar og regler vi har i naturen.  Vi kom fram til at vind, vatn, sol, snøskred, støy, brensel og blodsugarar er nokre av faktorane vi må ta omsyn til når vi skal velje leirplass.Den andre dagsetappa gjekk i frå Dal og over til Ølnes som ligg på andre sida av Barsnesfjorden. Her møtte vi ei anna gruppe som vi laga felles leir med. Dag tre gjekk i frå ølnes, via Åberget og heim til Sogndal.

 Eit poeng med denne turen var at både B2 og B3 studentane skal få prøve seg som vegleiarar. På turen fekk eg og Iselin i oppgåve å vegleie B1 studentane i grunnleggjande orienteringsferdigheitar. Ta ut og følgje kompasskurs, oppgi kartreferanse og krysspeiling ser vi på som grunnleggjande ferdigheitar i orientering, og viktige for å drive eit sikkert frilufsliv.

Som vegleiar kan ein nytte ulike arbeidsmetodar for å nå fram til læringsmåla. Mesterlæremodellen og handlings og refleksjonsmodellen er to vanlige arbeidsmetoder i vegleiing i frilufsliv. Mesterlæremodellen er ein dedutiv arbeidsmetode der vegsøkar lærar gjennom observasjon og imitasjon av ein ”mester”. Handlings og refleksjonsmodellen er ein induktiv arbeidsmetode der vegsøkar lærar gjennom aktiv handling og deltaking (Østrem, 2003).

Vegleiartur - før turen

So var det endelig tid for vegleiartur igjen! Eg er så heldig å komme på gruppe med Sara og Elise frå B3, Iselin frå B2 og Lars Petter, Magnus og M frå B1. Eg kjennar ikkje studentane frå B1 på førehand, men gleder meg stort til  å bli kjend med dei. Turen skal vare i tre dagar og gå i ei sløyfe rundt Barsnesfjorden. Frilufsliv i nærmiljøet med andre ord.

Mål for turen

• Bli bedre kjent
• Basisferdigheter i friluftsliv
• Trivsel ute uten telt som ly for vær og vind
• Bli bedre på enkel orientering
• Mat på bål

LÆRINGSMÅL

Tilegne seg kunnskap i basis friluftsliv som bygging av gapahuk, tenning av bål, sporløs ferdsel og bruk av kart og kompass.

Vandring på bre

Vandring på isbre kan være utfordrane og forbunde med livsfare. Et taulag kan einten nytte vandremetoden eller klatremetoden for å ta seg fram på bre, kva metode som vert nytta er avhengig av kor vanskelig og farlig terrenget er å forsere. Vandremetoden vil seie at alle i taulaget heile tida bevegar seg med løpandes sikringar, mens i klatremetoden er det bare ein i taulaget som kan bevege seg til ein kvar tid.

Dersom ein i taulaget faller og skir ned i ei bresprekk på blåisen, har resten av teltlaget ingen problem med å dra han/hun opp igjen med handmakt. Om ein i taulaget faller ned i ein sprekk på snødekt bre, kan det være vanskelig å dra opp personen, fordi tauet kan kile seg i snø-leppa. Dersom dette skjer kan ein nytte forskjellige metodar for å få personen opp, i denne bloggen skal eg gjære rede for hjelpe-talje metoden (Haslene, 2008):

• Nr 2 i taulaget må: avlaste tauet med ein isskrue som er festa i tauet via ein klemknute og ein slynge.
• Den siste i taulaget bevegar seg frem langs tauet.
• Siste mann setter ned ei isskrue
• Siste mann lagar ein dobbel 8-tallsknute og fester denne i ein carabiener som festes i issruen.
• Siste mann fester ein carabiner i tauet, og senker den ned til den som skal reddast.
• Den som skal reddes fester carabineren i sentralløkka og strammer inn på klemmknuten etterkvart som han blir heist opp

Brekurs i Jostedalen - før turen

No er vi veldig klare for tur til Jostedalen for å lære om bre. Vi skal gjennom eit fem dagars innføringskurs i bre. Kurset skal gi oss kvalifikasjonar til å reise på bretur med andre med lik kompetanse. Vegleiarane på turen er Vegard Væreide, Lena Dalh, Jostein Aasen og Marit Svartstad Andresen. 

Målsettingen med undervisninga i Jostedalen er:

•  Gi en innføring i brevandring
•  Taulagsvandring og vandring i brefall
•  Bevegelsesteknikk og bruk av isøks og stegjern
•  Kjennskap til metoder for redning fra sprekk på blåis eller snødekt bre.
•  Etter endt undervisning bør studentene være i stand til å gå på enklere breer i Norge sammen med    andre med tilsvarende bakgrunn.

I tillegg til den praktiske undervisninga på breen skal vi ha nokre teoriøkter på campingplassen.Det er meldt ein del regn, men vi skal bu i campinghytter, så det går nok veldig fint. Ser fram til ein kjempe fin tur!

På tur i høstfjellet

Då var det klart for ein ny tur med glade frilufslivstudentar! Turen gjekk frå Grinde i leikanger og over til sogndalsdalen. Vi planla å bruke 5 dagar på turen. Dei første 3 dagane var heile klassa samla, mens dei siste to dagane skulle planleggast og gjennomførast gruppevis.  Gruppa besto av meg, Lars, Sara og Sigrid.

Måla for turen var:

• Basisfriluftsliv med vekt på ferdsel i høyfjellet, vandring, leirslaging, bekledning, telt, pakking av sekk og annet.
• Innføring i orientering og veivalg i høyfjellet
• fjellflora og naturkjennskap generelt for friluftslivsveiledere.

Dei første tre dagane brukte vi til å forflytte oss frå Grinde til Nyastølen i Henjadalen. Desse dagane var det botanikk og naturkjennskap som stod i fokus.


Vi var så heldig å ha med Odd Lenart og botanikaren Anders Vollan som vegleiarar dei første dagane. Undervisninga i fjellflora og naturkjennskap gjekk føre seg mens vi forflytta oss. Møtte vi på interessante blomster, lav, mose, starr eller andre vekster, stoppa vi opp for å høre kva artig informasjon eller historier Anders og Odd lenart hadde på lager.

Ruta, leirplassar er merka med rødt.

Gruppa vår bestemte seg for å gå via blåfjell til Hodlekve i sogndalsdalen. I form av samtaler og quiz forsatte vi å jobbe med fjellflora og naturkjennskap. I dei siste to dagane jobba gruppa meir med basisfrilustsliv og orientering. Gruppa fekk dermed moglegheit til å skaffe eigne erfaringar og reflektere over desse.

Høst er sopptid, og det var stedvis mykje sopp i fjellbjørkeskogen. Sopp er god mat på tur, men det er viktig å velje riktig sopp. I Noregs sopp og nyttevekstforbund har definert 5 soppar som kan reknast som sikre soppar. Desse blir rekna som sikre fordi det er vanskelig å forveksle med giftige soppar.

1. Kantarell
2. Matblekksopp
3. Fåresopp
4. Mat riske
5. Piggsopp

Den finnes mange giftige sopper i Noreg. Mange kan gi alvorlig forgjifting, men det er bare fire sopper som blir rekna som dødlige:

1. Spiss giftsslørsopp
2. Butt giftsslørsopp
3. Grønn fluesopp
4. Kvit fluesopp

I lia mellom Nyasølen og Vetle trastdalsvatnet var det store mengder ekte kantarell. Kantarellen stekte vi i smør og krydra med salt og pepper,dette var veldig godt og kan absolutt anbefalast!

Kjennskap til naturen er ein viktig del av mitt friluftsliv.Spor og sporteikn gir både innsikt dyrs adferd og samspillet i naturen. Artige historiar, bruksområder og  lokale namn på plantar og kan være nyttig i vegleiingssamanheng. Naturkjennskapen kan taskat fram i høvelige situasjonar, slik at vegleinga blir meir interessant. Til dømes kan ein fortelle ei artig historie om fjellmarikåpe eller islandslav mens ein ventar på ein turdeltakar, då vil ein flytte fokuset vekk frå at ein ventar på nokon og over på noko positivt.

Kanotur i Sognefjorden

Då var det endelig tid for å begynne å studere igjen, etter ein akkurat passelig lang sommarferie. Årets første tur er ein 3 dagars kanotur på sognefjorden. Måle for  turen er å bli kjent med klassa og utøve basisfriluftsliv.I planleggingstimen vart klassen delt opp i fem grupper, der kvar gruppe skal ansvar for å lage gapahuk og organisere matenlalgiga internt i gruppa. Gruppa mi bestod opphavleg av Mads, Mini og meg, men vi var så heldig å få Tove frå B3 med på laget.

Turen gjekk frå Amlabukta på Kaupanger til ein utvalt leirplass på Holm, som ligger litt lengre ute i fjorden:

Padling på flatt vatn i amlabukta var ganske kurant, men vi fant for ut at det kan være vanskelig å holde ein stabil kurs når kanoen blir utsett for vind og straumpåverknad. For å navigere mest mogleg hensiktsmessig med kano, må vi fordele arbeidsoppgåvene. Den som sit framme er ”motor”, mens den som sit bak står for styringa.

For å styre kanoen kan den som sit bak enten nytte J-tak eller sveiptak. Den som framme bak kan i enkelte tilfeller nytte motsatt padletak (countring) eller eit krysstak for svinge. Men dette bare vanlig når ein har behov for hurtig navigering, som til dømes ved padling i elv.

Når ein er ute å padlar i kano kan uhelle være ute og ein kan gå rundt. Det er då viktig at ein ikkje har festa for mykje utstyr i kanoen slik at den blir vanskeleg å snu den igjen. Dersom ein er fleire kanoar i følgje, kan ein nytte kameratredningsteknikkar for å hjelpe kvarandre. Men dersom ein padlar aleine er det lurt å ikkje padle for langt frå land slik at ein klarar å berge seg i land. Det finnes også eigenredningsteknikkar.

Kameratredning:

1. Slepp aldri åra!
2. Kanoen som skal hjelpe plasserer seg slik at den velta kanoen står 90 grader på redningskanoen. Personen bak i redningskanoen løfter den velta kanoen opp på redningskanoen slik at den tømmast for    vatn. Personane i vatnet kan stabiliserer redningskanoen, eller hjelpe til å løfte den velta kanoen.
3. Den velta kanoen snus og plasseres ”long side” redningskanoen.
4. Personane i redningskanoen stabiliserer den andre kanoen med årene, mens dei andre hopper oppi  kanoen.

For meir informasjon om sikkerheit i kano kan ein gå inn på noregs padleforbund sine heimeside (http://www.padling.no/t2.asp?p=77453).

På denne turen hadde vi mykje fokus på hygge og det sosiale, dette var kjekt særlig sidan vi har 4 nye elever i klassa. Vi rakk også å komme inn på ein del fagemner i basisfriluftsliv; forutan om elvepadling, fekk vi litt opplæring i bål-fyring, orientering, primus og kva vi bør ha i førstehjelpsskrinet.


Alt i alt ein kjekk tur med mykje leik og moro! (og litt læring då) J

Fagblogg

I samband med bachelor studie i friluftsliv ved Høgskulen i Sogn og Fjordane skal eg blogge frå turane som vi er med på.